,,Cały ten czas” to debiutancka powieść Hani Czaban. Napisała ją zanim przystąpiła do egzaminu dojrzałości i już za ten wyczyn jestem dla niej pełna podziwu. Doskonale pamiętam, chociaż to było dawno temu, czas przygotowań do najważniejszego testu w moim życiu (wtedy nie śmiałabym pomyśleć inaczej). Towarzyszyły temu stres, natłok obowiązków i przekonanie, że pasja to jedynie dodatek do codzienności, z której powinno się zrezygnować, by osiągnąć wyższe cele. A jednak Hania Czaban w ostatniej klasie szkoły średniej napisała swoją pierwszą powieść, odważyła się wysłać ją do wydawcy, a potem zdała maturę i dostała się na studia w Oksfordzie. Nastoletnia geniuszka? Osoba o nieposkromionej energii? Tytan pracy? Na pewno jest kimś o ponadprzeciętnych umiejętnościach i dużej wyobraźni.
Mamy rok 2106, bohaterowie każdego wieczoru przeżywają gwałtowną Burzę, podczas której czas cofa się o dobę. Nikt nie pamięta, jak wyglądało życie przed tym dziwnym zapętleniem. Są tacy, którzy wspominają Przedczas, ale tak naprawdę niewielu w niego wierzy. Mar, mieszkająca z ciotką na Jęczącej Farmie, czuje, że musiało istnieć coś przed Burzą i ta myśl nie pozwala jej skupić się na niczym innym. Dziewczyna wyrusza w podróż do Miasta, miejsca owianego złą sławą. Na jej drodze staje Artel. Młody fizyk, który w swoim domu skrywa niedziałający wehikuł czasu. Mar i Artel udają się w drogę w poszukiwaniu prawdy.
Autorka w swojej powieści wykorzystuje motywy typowe dla fantastyki (mnie bardziej znane z filmów niż z książek), ale robi to umiejętnie, dzięki czemu skutecznie skupia uwagę czytelnika. Tematem przewodnim jest niewiadoma przeszłość, a głównymi bohaterami: odważna i trochę narwana dziewczyna oraz chłopak, który mimo wielu obaw, wychodzi ze swojej ,,samotni” po to, by odkryć skonfliktowane społeczeństwo. Jaka czeka ich przyszłość i czy uda im się dotrzeć do miejsc, które być może kiedyś były ich domami?
,,Cały ten czas” to powieść z gatunku fantasy, ale udało mi się odkryć drugie dno tej historii – pragnienie poznania swoich przodków oraz ich historii. Te pragnienia zaś pociągają za sobą kolejne: potrzebę eksplorowania świata i doświadczenie czegoś, co ukształtuje nasze charaktery na kolejne lata życia. Młodość, w całej swej prostocie, bywa skomplikowana, ale to właśnie sztamowe sytuacje zamieniają się w nieoczekiwane wydarzenia, nierzadko przypominające gwałtowne burze. Te zaś chciałoby się zamienić na tę jedną wielką, cofającą czas do jutra. Kuszące. Prawda? Być bogatszym o doświadczenie poprzedniego dnia, aby móc dokonać wyboru najlepszego z możliwych.
Hania Czaban pisze prostym językiem, a dialogi są ciekawe i żywe. Chociaż czasami wybrzmiewa w nich sarkazm, nie jest nagminny. Odnoszę wrażenie, że we współczesnej literaturze młodzieżowej zapanowała dziwna moda na wykorzystanie sztucznego humoru, który niby ma złagodzić napięcie, a finalnie tworzy karykaturalne sceny, spłycające ważne problemy. Jednak w powieści ,,Cały ten czas” panuje balans, co finalnie nie odbiera uroku historii.
I tak na koniec zwrócę jeszcze uwagę na piękne wydanie. ,,Cały ten czas” posiada twardą oprawę z tematyczną grafiką, której motyw przewija się na pojedynczych stronach wewnątrz książki. O ile wizualnie ten efekt bardzo mi się podoba, to w praktyce stwarza pewien dyskomfort. Zdecydowanie wolę obcować z tekstem wydrukowanym na białej stronie. Po prostu łatwiej mi skupić wtedy wzrok, ale wierzę, że młodzi ludzie na takie niuanse nie zwracają uwagi.
,,Cały ten czas” polecam młodzieży oraz ich opiekunom. To ciekawa pozycja dla fanów fantastyki i literatury przygodowej. Przekonujący bohaterowie wzbudzają sympatię, chce się im kibicować oraz uczestniczyć w etapach odkrywania Przedczasu. Zakończenie zastanawia. Może autorka planuje rozbudować tę historię o nowe przygody Mar i Artela? Kto wie?
Osobiście gratuluję Hani Czaban udanego debiutu i kibicuję w dalszym twórczym rozwoju.
Podsumowując: ,,Cały ten czas” to młodzieżowa powieść z gatunku fantasy, taktująca o potrzebie poznania swojej przeszłości.
Ocena: 7/10
Liczba stron: 403
Cena: 44,90 zł
Źródło cytatów: Hania Czaban, Cały ten czas, Wydawnictwo WE NEED YA, Poznań 2022.